การคัดสรรลูกจ้างเข้าทำงานในบริษัท ต่างมีกระบวนการและหลักเกณฑ์การคัดเลือกที่แตกต่างกัน ตามรูปแบบบริษัทและตำแหน่งงาน เมื่อทั้งสองฝ่ายต่างตกลงร่วมงานกันแล้ว การรับเข้าทำงานจำเป็นที่จะต้องผ่านการพิสูจน์ความสามารถของลูกจ้างด้วยการกำหนดระยะเวลาทำงานระยะสั้น โดยมีเป้าหมายการทำงานที่ชัดเจน หรือที่รู้จักกันว่า “ทดลองงาน” โดยหลักใหญ่ใจความก็เพื่อที่จะดูฝีไม้ลายมือกัน ซึ่งก็ได้ผลในระดับหนึ่ง จึงเป็นทางเลือกที่บริษัทส่วนใหญ่เลือกใช้

เราลองมาดูกันว่า สิทธิลูกจ้างทดลองงาน และบทบาทนายจ้างที่ควรรู้ มีอะไรบ้าง

การทดลองงาน คืออะไร?

การทดลองงาน คือ การที่นายจ้างได้ตกลงรับลูกจ้างเข้าทำงานแล้ว แต่เพื่อพิสูจน์ความรู้ความสามารถ ทักษะการทำงานในตำแหน่งนั้น ๆ รวมถึงการปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมองค์กร กฎระเบียบ สภาพแวดล้อม และเพื่อนร่วมงาน นายจ้างจะกำหนดระยะเวลาให้ลูกจ้างได้ทดลองทำงานก่อน โดยเรียกว่า ช่วงทดลองงาน หรือ Probation หากลูกจ้างปฏิบัติตนผ่านเกณฑ์มาตรฐานจึงบรรจุเป็นลูกจ้างจริง

ลูกจ้างทดลองงานมีสิทธิอย่างไร?

ในทางกลับกัน ใช่ว่านายจ้างจะเป็นคนกำหนดกติกาในการทดลองอย่างเพียงแค่อย่างเดียว เนื่องจากในการทดลองงานนั้น ถือว่าบริษัทได้คัดเลือกพนักงานเข้ามาทำงานแล้ว แต่ยังไม่ได้บรรจุเป็นพนักงานประจำ จึงมีเรื่องของกฏหมายแรงงานเข้ามาดูแลและให้ความเป็นธรรมในเรื่องนี้

โดยตามกฎหมายนั้น คำว่า ลูกจ้าง ไม่ได้มีการแบ่งแยกประเภทว่าเป็นลูกจ้างทดลองงาน หรือลูกจ้างประจำ ดังนั้นหากพูดถึงเรื่องของสิทธิและความคุ้มครองทางกฎหมายคุ้มครองแรงงาน จะถือว่าลูกจ้างทดลองงาน เป็นลูกจ้าง ซึ่งมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายแรงงานเท่าเทียมลูกจ้างประจำทุกประการ และกฎหมายมีข้อห้ามไม่ให้นายจ้างเลือกปฏิบัติกับลูกจ้าง เพื่อให้การรับบุคคลเข้าทำงานมีมาตรฐาน และได้คนที่มีความรู้ความสามารถเหมาะสมกับตำแหน่งงาน หลายบริษัทจึงกำหนดให้มีช่วงทดลองงานเพื่อให้ลูกจ้างได้พิสูจน์ตนเอง และมีการทำตามข้อตกลงที่ต่างฝ่ายยอมรับกันได้

บทบาทหน้าที่ของนายจ้างช่วงทดลองงาน

อีกด้านหนึ่งในช่วงทดลองงานไม่ใช่เพียงลูกจ้างที่ต้องพิสูจน์ตนเองให้นายจ้างเห็นถึงความเหมาะสมกับตำแหน่งและองค์กรเพียงฝ่ายเดียว แต่ฝั่งนายจ้างเองจะต้องมีเกณฑ์การประเมินลูกจ้างเป็นระยะทั้งด้าน

• สมรรถนะ ขีดจำกัด หรือความอึดในการทำงาน
• ความสามารถในการทำงาน และผลงานเพื่อพิสูจน์คำพูดตอนสัมภาษณ์ว่ามีความสามารถจริงตามที่ลูกจ้างแจ้งไว้
• ศักยภาพ ที่เกี่ยวข้องกับตำแหน่งและความสามารถอื่นๆ เพิ่มเติมที่สามารถเติมเต็มการทำงานในตำแหน่งให้ดีขึ้นได้
• ทัศนคติ ความคิด มุมมองต่างๆ ของลูกจ้าง เกี่ยวกับงานและหน่วยงาน
• ปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงานและบุคคลที่เกี่ยวข้องกับงาน

ระยะเวลาที่ใช้ในการทดลองงาน

ระยะเวลาการทดลองงานนั้น ในทางกฎหมายไม่ได้มีข้อบังคับเกี่ยวกับระยะเวลาไว้ชัดเจน ทำให้นายจ้างมีสิทธิ์ที่จะกำหนดระยะเวลาการทดลองงานด้วยตนเอง และจะนานเท่าไรก็ได้ขึ้นอยู่กับข้อตกลงระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง โดยเงื่อนไขการทำงานนี้จะตกลงกันก่อนเริ่มงานจริงหรือหลังเริ่มงานก็ได้เช่นกัน

กรณีที่ลูกจ้างผ่านช่วงทดลองงานตั้งแต่ 120 วันขึ้นไปแล้ว หากนายจ้างต้องการเลิกจ้างโดยลูกจ้างไม่มีความผิดใดๆ ตามมาตรา 119 นายจ้างจะต้องจ่ายค่าชดเชยให้แก่ลูกจ้างเช่นเดียวกับลูกจ้างปกติ ตามข้อบังคับมาตรา 118 ของ พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงานด้วย (กรณีทำงานติดต่อกันครบ 120 วัน แต่ไม่ถึง 1 ปี ได้รับค่าชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 30 วัน) นั่นเองครับ

เกร็ดความรู้เกี่ยวกับการทดลองงาน

• ลูกจ้างที่อยู่ในช่วงทดลองมีฐานะเป็น “ลูกจ้าง” เช่นเดียวกันกับลูกจ้างปกติที่ได้รับการบรรจุแล้วมีสิทธิได้ผลประโยชน์และความคุ้มครองตามกฎหมายนับตั้งแต่วันแรกที่เข้าทำงาน
• ระหว่างทดลองงาน 120 วัน นายจ้างควรประเมินการทำงานอย่างเป็นทางการอย่างน้อย 2 ครั้ง หรือคอยดูแล พูดคุย ถ่ายไถ่ความเป็นไปของลูกจ้างเป็นระยะๆ
• หากจะประเมินผลการทดลองงาน ควรดำเนินการแต่เนิ่นๆ ก่อนครบกำหนด 120 วัน เพราะหากเกินกำหนด 120 วัน หากบอกเลิกจ้างโดยลูกจ้างไม่มีความผิด ต้องจ่ายเงินชดเชย

Facebook fanpage : GeeHRM Line@ : 640vtamj Tiktok : GeeHRM Website: GeeHRM